Profilaktyka i rola lekarzy POZ – badanie sondażowe

Polacy coraz bardziej świadomie podchodzą do profilaktyki chorób nowotworowych. Niemal 70% kobiet regularnie robi cytologię. Połowa kobiet po 40. roku życia poddaje się mammografii. Prawie trzy czwarte Polaków bywa u lekarza rodzinnego choć raz w roku, ale lekarze rzadko poruszają z pacjentami temat zapobiegania chorobom nowotworowym, sporadycznie też przeprowadzają u kobiet badanie piersi, a u mężczyzn powyżej 50. roku życia badanie prostaty.

Cytologia, mammografia, kolonoskopia
69% kobiet w wieku 25-59 lat wykonało cytologię w ostatnich 3 latach, 87% z nich zrobiło to badanie choć raz w życiu. Przy czym ponad 25% ankietowanych przeprowadziło cytologię prywatnie.
Połowa (49%) kobiet w wieku 40-59 lat robiło mammografię w ostatnich 3 latach. Przy czym w grupie wiekowej 50-59 lat, aż 84% kobiet zadeklarowało, że poddało się temu badaniu choć raz w życiu.
Kolonoskopii choć raz w życiu poddało się 25% ankietowanych w wieku 55-65 lat. Badanie to rzadko realizowane jest w ramach profilaktyki (17%). Najczęściej pacjenci byli kierowani na kolonoskopię, gdy już dostrzegli niepokojące objawy będące wskazaniem do jej wykonania (42%).
W większości przypadków ankietowani wykonywali badanie na zlecenie specjalisty (cytologia, kolonoskopia), w odpowiedzi na zaproszenie na badanie przesiewowe (mammografia) lub z własnej inicjatywy.
Jednocześnie aż 75% ankietowanych zadeklarowało, że w ostatnim roku choć raz było z wizytą u lekarza rodzinnego.
Rola lekarza rodzinnego
W trakcie wizyty u lekarza rodzinnego w 8% przypadków pojawił się w rozmowie temat zapobiegania chorobom nowotworowym. Najczęściej rozmowę inicjował lekarz, co czwarta rozmowa odbyła się z inicjatywy pacjenta.

Lekarz rodzinny zaproponował 10% kobiet wykonanie badania piersi i 5% mężczyzn powyżej 50. roku życia badanie per rectum.

___________________________________________________________________

W opinii Fundacji Onkologia 2025 badanie potwierdziło, że potrzebne są mechanizmy wspierające „czujność onkologiczną” lekarzy pierwszego kontaktu.

W tej chwili odpowiedzialność za profilaktykę i wczesne wykrycie choroby nowotworowej spoczywa niemal całkowicie na lekarzach specjalistach i samych pacjentach. Badanie  potwierdziło, że w obszarze onkologii potrzebny jest powrót do koncepcji lekarza rodzinnego jako strażnika zdrowia rodziny. W systemie opieki zdrowotnej rolą lekarza rodzinnego powinno być nie tylko doraźne reagowanie, ale też pomoc w zapobieganiu chorobie. A w przypadku pojawienia się podejrzenia choroby nowotworowej, lekarz POZ powinien mieć możliwość wpuszczenia pacjenta na szybką ścieżkę diagnostyczną, aby wykluczyć lub potwierdzić chorobę możliwie najpilniej i zwiększyć szanse chorego na wyleczenie.

Rozwiązania uwzględnione w pakiecie onkologicznym mogą systemowo wzmocnić rolę lekarza rodzinnego. Dlatego też wraz z wejściem w życie pakietu onkologicznego Fundacja planuje powtarzanie badania, co pozwoli na monitorowanie zmian w obszarze profilaktyki chorób nowotworowych.

Komentarz prof. Sergiusza Nawrockiego do badania
Pełne wyniki badania
Informacja prasowa