Prezentacja z webinaru (PDF)

Link – webinar na Youtube

Dzięki sprawozdaniom za 2019 rok, udostępnionym w trybie dostępu do informacji publicznej, możemy zapoznać się z wynikami przedstawionymi przez ośrodki, a także z opinią NFZ na temat realizacji pilotażu.

Przedstawieniu koncepcji poprawy jakości w opiece onkologicznej i omówieniu wyników pilotażu na koniec 2019 roku poświęcone było webinarium (YOUTUBE).

W trakcie webinarium odnosiliśmy się dokumentów i materiałów:

– SPRAWOZDANIA Z PILOTAŻU NA KONIEC 2019 ROKU (.zip)
– INFORMACJE PREZESA NFZ (.zip)

– PREZENTACJA (PDF)
– INFORMACJA PRASOWA (PDF)

W związku z pojawieniem się projektu rozporządzenia wprowadzającego stopień zaawansowania do katalogu informacji sprawozdawanych do NFZ, Fundacja zapytała o planowany termin wprowadzenia nowych przepisów. 24 stycznia 2019 r. nadeszła odpowiedź  – Ministerstwo Zdrowia zrezygnowało z tego zapisu w rozporządzeniu.

Pismo do Ministerstwa Zdrowia
Odpowiedź

Ukazał się projekt rozporządzenia wprowadzający do katalogu informacji raportowanych do NFZ dane o stopniu zaawansowania. Fundacja przedstawiła swoją opinię w ramach konsultacji społecznych

Rozporządzenie – strona Rządowego Centrum Legislacji
Uwagi Fundacji

Opis problemu. Dlaczego stopień zaawansowania jest ważny i powinien być gromadzony systemowo? Jaki jest status obecny? Co proponuje Fundacja?

W związku ze zleceniem PLG.50.13.2017.KoM; 15.02.2017 dla AOTM dotyczącym
Opracowania rozwiązań w zakresie świadczenia kompleksowej opieki onkologicznej: „kompleksowej opieki nad pacjentkami z rakiem piersi (Breast Cancer Unit)”
Fundacja Onkologia 2025 apeluje o uwzględnienie w docelowym rozwiązaniu:
wytycznych dla ośrodków leczenia raka piersi opracowanych przez SIS (Międzynarodowe Towarzystwo Senologiczne) i EUSOMA (Europejskie Towarzystwo Mastologiczne) oraz doświadczeń z akredytacji ośrodków breast units;
doświadczeń z przygotowania map potrzeb w onkologii;
doświadczeń z projektu przeprowadzonego w 2017 roku przez Fundację Onkologia 2025 w dwóch ośrodkach prowadzących leczenie onkologiczne w Polsce. W obu ośrodkach przeprowadzono szczegółowy audyt na bazie danych zgromadzonych w systemach szpitalnych, dla którego punkt wyjścia stanowiły wytyczne w Programie Akredytacyjnym dla Ośrodków Senologicznych SIS.

Przyjmując, że celem powołania Breast Cancer Units w Polsce na poziomie systemowym jest poprawa jakości i koordynacji opieki nad pacjentkami z rakiem piersi a docelowo poprawa wyleczalności, niezbędnymi komponentami takiego rozwiązania powinny być:
standard postępowania klinicznego wynikający z Evidence Based Medicine i oparty na nim zestaw wskaźników;
stały monitoring realizowanego standardu opieki w oparciu o dane;
diagnoza wstępna i plan dojścia do oczekiwanego poziomu opieki onkologicznej dostępnej dla wszystkich kobiet diagnozowanych i leczonych na raka piersi.
Zbudowanie systemu wspierającego wysoką jakość opieki medycznej jest wyzwaniem dla polskiego systemu służby zdrowia. Dwa kluczowe komponenty: umocowany prawnie standard postępowania i system monitoringu skupiony na jakości opieki, dopiero powstają. W przypadku breast units okolicznością sprzyjającą jest istnienie wytycznych uznanych międzynarodowo i wdrożonych w postaci programu akredytacyjnego. Doświadczenia z jego realizacji powinny stanowić punkt odniesienia dla rozwiązania systemowego.

Oczekiwana poprawa jakości musi zakładać zmianę koordynacji i opieki nad pacjentką na poziomie ośrodka. Stąd konieczność ustanowienia pożądanego standardu postępowania a także narzędzia do jego monitorowania. Zważywszy na potrzebę zmiany niezbędny jest rozłożony w czasie plan dojścia do oczekiwanego poziomu opieki dostępnej dla wszystkich pacjentek oraz wsparcie z poziomu systemu – możliwe do wdrożenia pod warunkiem zdiagnozowania sytuacji na wejściu.

Doświadczenia z przygotowania analizy epidemiologicznej na potrzeby map potrzeb zdrowotnych w onkologii pokazały możliwości i potencjał tkwiący w pogłębionej analizie danych dostępnych w systemach centralnych. Projekt poświęcony danym w breast unit Fundacji Onkologia 2025 udowodnił natomiast, że możliwe jest pozyskiwanie z poziomu baz elektronicznych danych niezbędnych do monitoringu parametrów jakościowych. Jako wsparcie procesu poprawy jakości wskazano jawność i benchmarking.

Rozwiązanie, które ma sprzyjać jakości, a nie będzie uwzględniało kluczowych dla niej komponentów, nie spełni swojej roli.

Więcej o projekcie poświęconym breast units : „Jakość w ochronie zdrowia. Na przykładzie wytycznych do akredytacji breast units”

1. Na realizację zadań nowego projektu NPZChN przewidziano 250 mln złotych rocznie do 2025r. Uwaga ekspertów skupia się na radioterapii, jako dziedzinie najbardziej kosztochłonnej. Jak wynika z analizy przygotowanej przez Think-tank Onkologia 2025, dla zaspokojenia potrzeb terapeutycznych wszystkich pacjentów wymagających radioterapii w Polsce już w 2015 roku powinny działać 164 akceleratory. Uzupełnienie braków na dzień dzisiejszy wymagałoby dodatkowych 33 aparatów. Analiza została oparta o model makroekonomiczny łączący dane epidemiologiczne z optymalnymi schematami leczenia. Podobne modele stosowane są na świecie przez administracje publiczne oraz zespoły badawcze do przewidywania zasobów niezbędnych do leczenia chorych onkologicznie.

2. Budżetowego wsparcia państwa w onkologii potrzebują szczególnie te cele, które nie mogą być finansowane z innych źródeł – w tym tak fundamentalne z punktu widzenia długofalowej walki z chorobami nowotworowymi jak: profilaktyka pierwotna i wtórna, edukacja pacjentów, kształcenie kadr, poprawa jakości danych, czy opieka długoterminowa i paliatywna. Wszystkie te cele wymagają finansowania ze środków publicznych, ponieważ nie mogą być w wystarczającym stopniu  finansowane w inny sposób ze względu na długoterminowy charakter zwrotu z inwestycji w tych obszarach.

3. W opinii Think-tanku Onkologia 2025 wobec ograniczonych środków państwa niezbędne do zapełnienia „białych plam” w onkologii jest stworzenia warunków do finansowania zakupów sprzętu wysokospecjalistycznego ze źródeł innych niż budżet państwa. Dzięki temu możliwe będzie zwiększenie puli środków potrzebnych do realizacji strategicznych celów w walce z rakiem.

Zbudowanej w ostatnich latach bazie infrastrukturalnej należy zapewnić możliwość odnowienia i rozwoju. Budżet państwa nie musi być jednak jedynym źródłem finansowania sprzętu, a ośrodki mogłyby korzystać również ze źródeł prywatnych, unijnych i rozwijać współpracę w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Te rozwiązania wymagają jednak zwiększenia transparentności i przewidywalności rynku.

4. W Polsce udział środków prywatnych w zakupie drogiego wysokospecjalistycznego sprzętu do diagnostyki oraz leczenia onkologicznego jest bardzo ograniczony. Dotyczy to zarówno prywatnych inwestycji bezpośrednich, jak finansowania zakupów dla ośrodków publicznych. Skala każdorazowej inwestycji (kilkadziesiąt milionów złotych) wobec ryzyka z nim związanego jest tak duża, że na jego podjęcie decydowali się dotychczas wyłącznie inwestorzy indywidualni, branżowi lub fundusze typu private equity. W finansowaniu inwestycji w sprzęt właściwie nie uczestniczą banki i inne instytucje finansowe, które mogłyby zapewniać kapitał po zdecydowanie niższym koszcie. Nieprzewidywalność rynku, która w jednakowym stopniu dotyka świadczeniodawców publicznych jak prywatnych, spowodowana jest: brakiem koordynacji w inwestycjach, brakiem gwarancji finansowania świadczeń oraz niepewnością co do przyszłych wycen świadczeń. Stąd też nie rozwinęły się inne niż budżetowe formy finansowania inwestycji w tak wysokokosztowej dziedzinie jak radioterapia, a w dyskusji o przyszłości inwestycji presja i uwaga wszystkich zainteresowanych koncentruje się na oczekiwaniach wobec budżetu.

5. Zmiana tej sytuacji i zwiększenie przewidywalności otoczenia w onkologii jest możliwe poprzez:

• szybkie wprowadzenie koordynacji inwestycji w onkologii w oparciu mapy potrzeb i jasne wskaźniki dla rozlokowania nowych ośrodków (np. przewidywana liczba pacjentów na akcelerator, odległość od ośrodka – dostępność dla pacjenta);
• wprowadzenie promesy kontraktu dla potencjalnego inwestora;
• utrzymanie wycen pozwalających na realizację świadczeń i amortyzację sprzętu w zalecanym przez międzynarodowe standardy okresie jego użytkowania oraz poprawienie wycen innych, niedoszacowanych świadczeń onkologicznych;
• wsparcie dla współpracy pomiędzy podmiotami publicznymi i prywatnego.

Efektem byłaby większa przewidywalność rynku, więcej możliwości pozyskania finansowania ze źródeł pozapublicznych, a jednocześnie mniejsza presja na budżet państwa.

6. Przed ośrodkami otwiera się również możliwość sfinansowania zakupu sprzętu ze środków Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych, tzw. Planu Junckera. W realizacji Planu uczestniczy Europejski Bank Inwestycyjny. Jednak pozyskanie i rozliczenie środków na inwestycje będzie wymagało solidnego uzasadnienia w analizie zapotrzebowania, business planu i wkładu własnego. Wprowadzenie zmian poprawiających przejrzystość jest więc istotne także dla pozyskania finansowania z tego źródła.

Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Fundację Onkologia 2025 pod kierownictwem prof. Sergiusza Nawrockiego, przed wejściem w życie pakietu onkologicznego czas oczekiwania od  podejrzenia choroby nowotworowej do rozpoczęcia leczenia wynosił 77 dni. Na ten czas składało się 41 dni poświęconych na diagnostykę oraz 36 dni na wdrożenie terapii. W limicie 9 tygodni, pierwotnie zakładanych w pakiecie na rozpoczęcie leczenia onkologicznego, mieściło się 40% ankietowanych. Około 22% pacjentów decydowało się na skorzystanie z prywatnych konsultacji i badań diagnostycznych.

Badanie „ścieżki pacjenta” prezentuje sytuację sprzed wejścia w życie pakietu onkologicznego. Pozwala więc na porównanie zmiany w sytuacji pacjentów onkologicznych po 1 stycznia 2015 roku. – komentuje Mirosław Stachowicz, prezes Fundacji Onkologia 2025. – Realne skrócenie czasu oczekiwania na diagnostykę i rozpoczęcie leczenia onkologicznego będzie w naszej opinii miarą skuteczności pakietu onkologicznego.

Pozyskanie wiarygodnych informacji w ramach badania „ścieżki pacjenta” wymagało ponad 1300 ankiet i wywiadów z pacjentami oraz analizy historii ich choroby. Było to w ostatnim czasie jedyne, tak duże badanie analizujące czas oczekiwania na leczenie dla pacjentów onkologicznych. Wprowadzenie i rozliczanie limitów czasu oczekiwania oznacza, że po raz pierwszy monitoring w tym zakresie jest prowadzony systemowo dla pacjentów leczonych w ramach „zielonej karty”. W opinii Fundacji Onkologia 2025, ze względu na wagę czasu oczekiwania w onkologii, takim monitoringiem w przyszłości powinni być objęci wszyscy pacjenci onkologiczni.

W ostatnich miesiącach Fundacja starała się – na bazie bieżących kontaktów z ośrodkami zapewniającymi opiekę onkologiczną, ekspertami i analitykami rynku – obserwować stosowanie pakietu w praktyce. Liczne uwagi z jego funkcjonowania przekazywała na bieżąco do Ministerstwa Zdrowia.

Usprawnienie działania pakietu jest niezbędne, aby zawarte w nim rozwiązania przynosiły w większym stopniu korzyść pacjentom onkologicznym. Dlatego wiążemy duże nadzieje z zapowiedzianymi przez ministra Arłukowicza zmianami w pakiecie. – mówi prof. Sergiusz Nawrocki.

PDF

Problemy związane z wdrożeniem „pakietu” pokazują dobitnie, że wszelkie zmiany w systemie opieki onkologicznej w Polsce powinny mieć charakter ewolucyjny i być wprowadzane w oparciu o plan uwzględniający: ocenę sytuacji sprzed zmiany, jasno określone cele zmian, mierniki sukcesu i wskaźniki monitorujące postęp.

Niniejszy dokument jest zestawem tez do debaty publicznej. Celem tej debaty winno być uzgodnienie sposobów przebudowy systemu, które doprowadziłyby do radykalnej poprawy skuteczności opieki onkologicznej w Polsce w horyzoncie czasowym najbliższych 12-24 miesięcy, a także określenie, w oparciu o jakie mierzalne kryteria definiowany będzie sukces w tym obszarze.

Skuteczna onkologia Tu i Teraz. Ewolucja systemu opieki onkologicznej w Polsce 2015-16.
TEZY DO DYSKUSJI

Projekt ma bardzo szeroki zakres. Dotyczy nie tylko rozwiązań, które mają skrócić kolejki i poprawić dostępność do świadczeń onkologicznych, ale też wprowadza dość istotne zmiany w NFZ, sposobie kontraktowania świadczeń i daje nowe, istotne kompetencje samorządom.

Fundacja pragnie zastrzec, iż pełna ocena niektórych przepisów projektowanej ustawy będzie możliwa dopiero po podaniu do publicznej wiadomości projektów aktów wykonawczych.  Poniżej przedstawiono uwagi dotyczące szczególnie istotnych i newralgicznych kwestii.

W obszarze dotyczącym opieki onkologicznej, w ocenie Fundacji, projekt zawiera  najważniejsze rozwiązania, których wprowadzenie i upowszechnienie daje szansę na poprawę jakości i dostępności do leczenia onkologicznego w Polsce. Istotne jest, że przyjęto jako jedno z założeń maksymalne wykorzystanie zasobów istniejących w systemie, aby zwiększyć dostępność do diagnostyki i leczenia. W tej części Fundacja zwraca szczególną uwagę na rozwiązania, które stawiają pacjenta w centrum zainteresowania, premiują poprawę jakości i dostępności leczenia.

W części dotyczącej zmian administracyjnych jako główną wytyczną oceny przyjęto przejrzystość reguł, stworzenie możliwości dalszego rozwoju i usprawnień w ramach istniejących warunków rynkowych i finansowych oraz stabilność systemu.

Uwagi szczegółowe.

Zapowiadane na marcowej konferencji przez ministra zdrowia zmiany w schemacie leczenia onkologicznego przybrały postać projektów aktów prawnych. Pierwsza analiza przedstawionych do konsultacji projektów pokazuje, że zawierają one najważniejsze rozwiązania, których wprowadzenie i upowszechnienie daje, zdaniem Think-tanku Onkologia 2025, szansę na poprawę jakości i dostępności do leczenia onkologicznego w Polsce.

Z tych zmian najbardziej zadowoleni mogą być pacjenci. W ich interesie jest, by premiować jakość leczenia, którego jednym z elementów jest szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. – powiedział Mirosław Stachowicz, prezes Think-tanku Onkologia 2025. – To pierwsza próba postawienia potrzeb pacjenta na pierwszym planie.

Jak wynika z analizy systemów opieki onkologicznej przygotowanej przez EY na zlecenie Think-tanku Onkologia 2025 w krajach europejskich, które dobrze radzą sobie z jej organizacją, stosuje się rozwiązania takie jak: ścieżka pacjenta, limity czasowe na diagnostykę i rozpoczęcie leczenia, ustalanie schematu leczenia przez interdyscyplinarne zespoły lekarskie.

Pierwsze wnioski z analizy pokazują, że warto iść w tym kierunku – powiedział Łukasz Zalicki, partner EY. – Takie rozwiązania zastosowały kraje, którym udało się w ostatnich latach poprawić wyleczalność w chorobach nowotworowych.

Zdaniem Think-tanku Onkologia 2025 istotne jest, że ministerstwo zdrowia przyjęło jako jedno z założeń maksymalne wykorzystanie zasobów istniejących w systemie, aby zwiększyć dostępność do diagnostyki i leczenia. Równie ważna jest próba poprawy efektywności wykorzystania środków finansowych przez zwiększenie udziału świadczeń ambulatoryjnych w radioterapii.

W opinii Think-tanku polska opieka onkologiczna wymaga w równym stopniu zmian w organizacji jak dofinansowania. Jednak dofinansowanie źle działającego systemu nie przyniesienie pozytywnych efektów dla pacjenta – słusznym wydaje się krok, by najpierw wprowadzić zmiany organizacyjne. Pozwoli to na bardziej efektywne wykorzystanie środków przeznaczonych na onkologię i rozpoznanie rzeczywistej skali potrzeb. Takich zmian wymaga cały system, onkologia jest jednak tym obszarem, w którym potrzebne są one najpilniej. Według prognoz, choroby onkologiczne mogą stać się w najbliższych latach pierwszą przyczyną zgonów.